Μουσακάς: Συνταγή για να φτιάξετε ένα υπέροχο Ελληνικό πιάτο

Ο Μουσακάς είναι απο τα πιο δημοφιλή πιάτα της Ελληνικής κουζίνας, σε διεθνές επίπεδο. Είναι ένα πολύ νόστιμο πιάτο φούρνου και το πλέον ενδεικτικό Ελληνικό comfort food.
Παρόλο που θεωρείται ένα παραδοσιακό Ελληνικό πιάτο, η ιστορία του είναι σχετικά πρόσφατη, καθώς "πατέρας" της συνταγής με τη μορφή που την ξέρουμε σήμερα είναι ο Νίκος Τσελεμεντές, ο οποίος πάντρεψε τα υλικά του μουσακά σε ένα πιάτο μαζί με τη μπεσαμέλ σαν επικάλυψη περίπου στα 1920.
Δυστυχώς στις περισσότερες τουριστικές περιοχές, ο μουσακάς που είναι ο κυριότερος πρεσβευτής της Ελληνικής κουζίνας, σερβίρεται -ας μας επιτραπεί η έκφραση- κακοποιημένος, με κακής ποιότητας υλικά και πρόχειρα μαγειρεμένος. Ελπίζουμε αυτό κάποια στιγμή να αλλάξει και να αντιληφθούμε όσοι ασχολούμαστε με τη γαστρονομία πόσο σημαντικό είναι για τη χώρα μας να αξιοποιήσει σωστά τη δύναμη της κουζίνας της. Τους νοστιμότερους πάντως μουσακάδες, τους έχουμε γευτεί σε σπίτια φίλων ή στο πατρικό μας. Γι’ αυτό σας προτείνουμε –αν δεν το έχετε δοκιμάσει- να φτιάξετε το δικό σας σπιτικό, πεντανόστιμο μουσακά!
Η λέξη "μουσακάς", έχει πιθανότατα αραβικές ρίζες, καθώς στις αραβικές χώρες προϋπήρχε ένα πιάτο με ομοιότητες με τον Ελληνικό μουσακά, αλλά σερβίρονταν κρύο. Υπάρχουν δε πολλές εκδοχές του μουσακά σε όλα τα Βαλκάνια, καθώς και την Τουρκία. Η Ελληνική εκδοχή όμως είναι αυτή που έγινε πιο γνωστή και αποτελεί την πιο δημοφιλή σε όλο τον κόσμο, έχοντας επικρατήσει σε σχέση με τις υπόλοιπες.
Έτσι, όταν σήμερα μιλάμε για μουσακά μιλάμε για αυτό το Ελληνικό πιάτο, που περιέχει 3 επίπεδα (στρώσεις): φέτες από τηγανητές μελιτζάνες, κιμά και Ελληνική μπεσαμέλ. Υπάρχουν όμως πολλές διαφορετικές εκδοχές, ανάλογα με την περιοχή ή με τις προτιμήσεις κάθε οικογένειας. Έτσι, σε αρκετές περιοχές όμως χρησιμοποιούνται και πατάτες στη βάση εκτός από μελιτζάνες ή ακόμα και κολοκύθια. Ο κιμάς μπορεί να είναι αρνίσιος, μοσχαρίσιος, χοιρινός ή και μίξεις αυτών. Η μπεσαμέλ μπορεί να περιέχει κρόκους αυγών ή τυρί τριμμένο.
Η εκδοχή που εμείς μαγειρέψαμε και σας παρουσιάζουμε, είναι η αγαπημένη μας και περιέχει τηγανισμένες πατάτες και μελιτζάνες για βάση. Στον κιμά έχουμε προσθέσει μια ψιλοκομμένη πράσινη πιπεριά, και αυτό είναι το μικρό μας «μυστικό» που θέλουμε να μοιραστούμε μαζί σας. Στη μπεσαμέλ δεν έχουμε προσθέσει κρόκους αυγών, για να γίνει πιο ελαφριά και από πάνω έχουμε πασπαλίσει με τριμμένη γραβιέρα Νάξου για να μας δώσει το τυρένιο, τραγανό αποτέλεσμα που θέλαμε.
Είναι ένα φαγητό που σίγουρα χρειάζεται χρόνο και υπομονή για να μαγειρευτεί, αλλά το αποτέλεσμα είναι τόσο νόστιμο που θα ανταμειφθούμε για την προσπάθεια. Καλή επιτυχία!
Για τη βάση
-220γρ πατάτες (1 μεσαία), σε λεπτές φέτες (πάχους 1εκ περίπου)
-180γρ μελιτζάνες,(1 μικρή) σε λεπτές φέτες (πάχους 1εκ περίπου)
-250ml (1 φλιτζ.) ελαιόλαδο
Για τον κιμά
-250γρ κιμάς μοσχαρίσιος
-300γρ ντομάτα τριμμένη (1 μεγάλη)
-80γρ πράσινη πιπεριά (1 μικρή), ψιλοκομμένη
-140γρ κρεμμύδι (1 μεσαίο), ψιλοκομμένο
-2σκ. σκόρδο, ψιλοκομμένες
-125ml (1/2 φλιτζ.) κρασί
-1/3 κ.γλ. κανέλα
-125ml (1/2 φλιτζ.) ελαιόλαδο
- αλάτι, πιπέρι
Για την μπεσαμέλ
-4κ.σ. αλεύρι
-3κ.σ. μαργαρίνη ή βούτυρο
-375ml (1 1/2 φλυτζ.) γάλα
-1/4 κ.γ. μοσχοκάρυδο
-40γρ τριμμένη γραβιέρα ή ρεγγάτο
Φάση 1η: Βάση (περίπου 10')
Σε ένα μέτριου μεγέθους τηγάνι προσθέτουμε το ελαιόλαδο. Το βάζουμε σε δυνατή φωτιά και μόλις ζεσταθεί τηγανίζουμε τις πατάτες (3'-4') και ακολούθως τις μελιτζάνες (2'). Δε θέλουμε να τηγανιστούν εντελώς, αλλά να μαλακώσουν και να πάρουν ελαφρά χρώμα.
Βάζουμε τις πατάτες και τις μελιτζάνες σε ένα πιάτο στο οποίο έχουμε στρώσει χαρτί κουζίνας για να απορροφήσει τα λάδια.
Φάση 2η: μεσαίο επίπεδο (περίπου 25-30')
Σε ένα μέτριο τηγάνι προσθέτουμε το ελαιόλαδο. Το βάζουμε σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και μόλις το λάδι ζεσταθεί ρίχνουμε το κρεμμύδι και την πιπεριά. Τσιγαρίζουμε για 2' και ρίχνουμε τον κιμά. Με ένα πιρούνι τον κόβουμε όσο πιο ψιλό μπορούμε και τον ανακατεύουμε με το κρεμμύδι και την πιπεριά, μέχρι να πάρει χρώμα και να φύγουν τα υγρά που θα βγάλει (περίπου 3 λεπτά). Στη συνέχεια χαμηλώνουμε τη φωτιά στο μέτριο και ρίχνουμε το σκόρδο, την κανέλα και το αλατοπίπερο. Μαγειρεύουμε ανακατεύοντας για 4 λεπτά περίπου και ρίχνουμε το κρασί. Αφήνουμε για 2 λεπτά και ρίχνουμε την τριμμένη ντομάτα. Μαγειρεύουμε για 10 λεπτά περίπου, μέχρι να φύγουν τα νερά και να δέσει η σάλτσα.
Κατόπιν στρώνουμε στο ταψί τις πατάτες, από πάνω τις μελιτζάνες, και από πάνω τη σάλτσα του κιμά. Αφήνουμε το ταψί στην άκρη και ξεκινάμε να φτιάξουμε τη μπεσαμέλ.
Φάση 3η: πάνω στρώση - Μπεσαμέλ (περίπου 5-6')
Σε μια μικρή κατσαρόλα βάζουμε τις 3 κουταλιές μαργαρίνη και τις αφήνουμε να λιώσουν σε μέτρια προς δυνατή φωτιά. Ρίχνουμε στη συνέχεια το αλεύρι και ανακατεύουμε με σύρμα μέχρι να γίνει ένα σφιχτό μείγμα. Αμέσως μετά, ρίχνουμε λίγο λίγο το γάλα χλιαρό, ανακατεύοντας συνεχώς με το σύρμα. Προσθέτουμε το μοσχοκάρυδο, αλάτι και συνεχίζουμε να ανακατεύουμε με το σύρμα μέχρι να έχουμε ένα μαλακό κρεμώδες αποτέλεσμα (όχι πολύ σφιχτό). Ρίχνουμε τη μπεσαμέλ μέσα στο ταψί, πάνω από τον κιμά και πασπαλίζουμε με το τυρί.
Φάση 4η: ψήσιμο (50')
Βάζουμε το ταψί στο φούρνο, στη μεσαία σχάρα στους 180' για 50 λεπτά. Το βγάζουμε από το φούρνο και το αφήνουμε λίγο να κρυώσει πριν κόψουμε κομμάτια (τουλάχιστον 30 λεπτά). Ο μουσακάς τρώγεται καλύτερα χλιαρός ή σε θερμοκρασία δωματίου. Καλή μας όρεξη!
1. Αν μας περισσέψει μουσακάς, μπορούμε να τον βάλουμε στην κατάψυξη. Τον ξεπαγώνουμε 2 ώρες πριν το φάμε και τον ξαναζεσταίνουμε στο φούρνο.
2. Μπορούμε στη μπεσαμέλ να προσθέσουμε κρόκους αυγών, αλλά πρώτα θα πρέπει να αφήσουμε την κρέμα να κρυώσει λίγο, ώστε να αποφύγουμε να γίνουν μαγειρευτούν τα αυγά μέσα στη μπεσαμέλ μας.
3. Μπορούμε αντί για γραβιέρα Νάξου να χρησιμοποιήσουμε τριμμένο ρεγγάτο ή οποιοδήποτε άλλο σκληρό κίτρινο τυρί θέλουμε. Δε συνιστούμε όμως την παρμεζάνα γι’ αυτό το πιάτο.
4. Αν θέλουμε να είμαστε πιο τυπικοί και να μαγειρέψουμε την αυθεντική συνταγή του μουσακά, τότε μπορούμε να αφαιρέσουμε τις πατάτες από τη συνταγή μας.
5. Ο κιμάς που μαγειρεύουμε για το μουσακά είναι ουσιαστικά μια πιο σφιχτή εκδοχή μιας σάλτσας μπολονέζ. Μπορούμε και εδώ να πειραματιστούμε και να προσθέσουμε και άλλα υλικά εκτός από πιπεριές.
6. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τριμμένη φρυγανιά, πάνω από τη μπεσαμέλ αν δεν θέλουμε τυρί, για ένα πιο τραγανό αποτέλεσμα.
7. Ο μουσακάς σερβίρεται καλύτερα με τυρί φέτα και φρέσκο χωριάτικο ψωμί.
8. Αν θέλουμε μπορούμε να βάλουμε περισσότερες φέτες μελιτζάνα στη βάση.