Εύκολο σπιτικό ψωμί στη γάστρα, χωρίς ζύμωμα
Έχει περάσει λίγος καιρός από την τελευταία μας ανάρτηση. Ο λόγος είναι ότι χρειαστήκαμε ένα μικρό διάλειμμα ώστε να μπορέσουμε να ασχοληθούμε με τον κήπο μας και τα λαχανικά μας που τώρα το καλοκαίρι είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Κυρίως όμως ο χρόνος αυτός βοήθησε να ασχοληθούμε με νέες και ενδιαφέρουσες ιδέες για το blog. Σκεφτήκαμε ακόμα και τη δημιουργία ενός νέου blog, με εντελώς διαφορετικό θέμα και σκοπό, που πιστεύουμε πως θα σας φανεί χρήσιμο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή η περίοδος υπήρξε πολύ δημιουργική.
Τα νέα σχέδια και οι νέες ιδέες πάντα κρατάνε τον καθένα σε εγρήγορση. Είναι αναζωογονητικά και δημιουργικά. Πιστεύουμε ότι η καλύτερη εποχή για κάτι νέες ιδέες είναι το τέλος του καλοκαιριού ή η αρχή του φθινοπώρου. Από την εποχή που πηγαίναμε στο σχολείο (αυτό ήταν περίπου… χμμμμ… πριν λίγα… σωστά; χαχαχα!), ο Σεπτέμβριος ήταν πάντα ο μήνας των νέων ξεκινημάτων και των νέων σχεδίων. Και αυτό συνεχίζεται και στην ενήλικη πλέον ζωή μας.
Πάντως αν κάτι μάθαμε το καλοκαίρι που μας πέρασε είναι το εξής: Μην πολυσκέφτεστε αυτά που πραγματικά θέλετε να κάνετε! Αν θέλετε να κάνετε κάτι όπως να ακολουθήσετε ένα όνειρό σας ή να δημιουργήσετε κάτι που θα σας κάνει χαρούμενους, ευτυχισμένους και θα γεμίσει τη ζωή σας, μην το πολυσκέφτεστε. Απλά κάντε το! Η ζωή σας δεν πρόκειται να αλλάξει προς το καλύτερο (ότι και αν αυτό σημαίνει για τον κάθε έναν από εμάς) αν δεν κάνετε και εσείς κάτι για αυτό. Αν η θέληση και η σκέψη, δεν γίνει πράξη, τότε δε θα συμβεί κάτι προς την κατεύθυνση που θέλετε. Σίγουρα όμως ΚΑΤΙ θα συμβεί προς αυτή την κατεύθυνση, αν αυτό που θέλετε ξεκινήσετε να το κάνετε πράξη! Από τα απλά καθημερινά και τετριμμένα, μέχρι τα πιο σημαντικά που προβληματίζουν το καθένα μας. Άλλα πιο εύκολα, άλλα πιο δύσκολα. Μην κάθεστε χωρίς να κάνετε τίποτα, κάντε έστω κάτι, αρχικά ίσως λίγο. Μπορεί να σας αλλάξει τη ζωή.
Μικρές ιστορίες για ψωμιά χωρίς ζύμωμα
Με τα προαναφερθέντα σαν σκέψη… Το να φτιάξουμε ψωμί ήταν για εμάς αχαρτογράφητα νερά και η ιδέα και μόνο μας φόβιζε λίγο. Όπως και για τους περισσότερους. Πάντα θα βρίσκαμε δικαιολογίες για να το αποφύγουμε. Μια το αλεύρι που δεν ήταν κατάλληλο, μια ο χρόνος που δεν είχαμε. Πάντα κάτι ήταν, παρόλο που θέλαμε πολύ να φτιάξουμε το δικό μας ψωμί.
Είχαμε διαβάσει συνταγές στο διαδίκτυο και είχαμε δει αρκετά βίντεο για τεχνικές (διαβάζουμε ειδικά το blog της Karen Kerr, μιας πολύ καλής φίλης food blogger το “Karen’s Kitchen Stories”. Την έχουμε ονομάσει χαϊδευτικά «η Βασίλισσα του ψωμιού και του ζυμώματος»! Αν σας ενδιαφέρει να εντρυφήσετε στο χώρο του ψωμιού, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε το blog της). Αλλά αυτά που μας «φρέναραν» ήταν πάντα το ζύμωμα και ο χρόνος που χρειάζεται για την παρασκευή του ψωμιού. Και ψάχνοντας, ανακαλύψαμε την τεχνική «χωρίς ζύμωμα». Τρελή ανακάλυψη, και μεγάλος ενθουσιασμός! Αυτό τα άλλαξε όλα!
Ήταν καιρός να ξαναδοκιμάσουμε τις ικανότητές μας στο να «φτιάχνουμε ψωμί στο σπίτι». Δεν σας κρύβουμε ότι μας πήρε αρκετό χρόνο. Ειδικά οι πρώτες μας δοκιμές ήταν κάπως απογοητευτικές. Αλλά όσο περνούσε ο καιρός και δοκιμάζαμε, αρχίσαμε να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να γινόμαστε καλύτεροι και πιο σίγουροι για τις ικανότητές μας. Το μυστικό είναι να μην τα παρατάς. Και δεν τα παρατήσαμε, αντίθετα πεισμώσαμε. «Γιατί; » θα μας ρωτήσετε και δικαιολογημένα. Γιατί θέλαμε να τρώμε καλό σπιτικό ψωμί και να το μοιραζόμαστε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Για να μη μακρυγορούμε, καταλήξαμε σε μια συνταγή που πληρούσε όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που θέλαμε σε ένα χωριάτικο σπιτικό ψωμί. Από το φαίνεσθαι, στην υφή και στη γεύση.
Τη συνταγή αυτή που σας παρουσιάζουμε τη χρησιμοποιούμε πάνω από 3 χρόνια και μέχρι στιγμής δεν μας έχει απογοητεύσει. Και ξέρετε κάτι; Ούτε και εσάς θα απογοητεύσει! Γιατί; Γιατί έχει δοκιμαστεί από εμάς για εσάς πολλές φορές. Είναι μια συνταγή που θα «σας βγει» χωρίς πρόβλημα.
Φίλοι και γνωστοί που τη δοκίμασαν, χωρίς να έχουν προηγούμενη πείρα με ζύμες ή ψωμιά, κατάφεραν να φτιάξουν εξαιρετικό σπιτικό ψωμί.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι, να ακολουθήσετε τις οδηγίες και πιστέψτε μας στο τέλος θα έχετε ένα πεντανόστιμο χωριάτικο σπιτικό καρβέλι με την τεχνική «χωρίς ζύμωμα».
Η «χωρίς ζύμωμα» τεχνική
Τι σημαίνει ακριβώς όμως φτιάχνω ψωμί με την τεχνική «χωρίς ζύμωμα»; Αυτό ακριβώς που περιγράφει η φράση. Δηλαδή φτιάχνετε το ψωμί χωρίς να ζυμώσετε τη ζύμη. Αντί αυτού, δίνετε χρόνο στη μαγιά και το αλεύρι ώστε να κάνουν τα «μαγικά» τους. Με άλλα λόγια, αντικαθιστούμε το ζύμωμα με επιπλέον χρόνο: το χρόνο που χρειάζεται η μαγιά για να δουλέψει τη ζύμη. Και όσο περισσότερο χρόνο της δίνουμε, τόσο το καλύτερο. Αυτό σημαίνει πιο αφράτο και πιο νόστιμο ψωμί. Η μαγιά δουλεύει για εμάς. Έτσι έχουμε μια αφράτη και υγρή ζύμη, έτοιμη για ψήσιμο χωρίς κόπο. Ακούγεται και είναι τέλειο!
Η γάστρα προτιμάται αλλά δεν είναι και απαραίτητη!
Για τη συνταγή αυτή χρησιμοποιήσαμε μια μαντεμένια γάστρα με καπάκι, για να ψήσουμε το καρβέλι μας. Πιστεύουμε ότι είναι ο καλύτερος και πιο εύκολος τρόπος για να ψήσεις αυτού του τύπου το ψωμί.
Ο λόγος είναι ότι αυτό το σκεύος κρατάει καλύτερα τη θερμοκρασία που χρειάζεται για να ψηθεί ένα ψωμί και το ότι έχει καπάκι βοηθάει να παραμένει η υγρασία που θέλουμε μέσα στο σκεύος. Και η υγρασία είναι πολύ σημαντικός παράγοντας κατά τη διάρκεια του ψησίματος. Κρατάει τη ζύμη υγρή κατά το φούσκωμα και κυρίως δημιουργεί μια απίθανα κρατσανιστή κόρα.
Όμως, δεν χρειάζεται να έχετε μαντεμένια γάστρα για να φτιάξετε αυτό το ψωμί. Εξάλλου ένα τέτοιο σκεύος δεν είναι και ότι πιο οικονομικό, και το ξέρουμε.
Στην αρχή, φτιάχναμε το ψωμί μας και εμείς σε μικρές φόρμες για κέικ. Ξέρετε αυτές τις κλασσικές στενόμακρες. Όχι της μιας χρήσης βέβαια. Τις μακρόστενες φόρμες για κέικ που όλοι έχουν στο σπίτι. Οπότε αν έχετε δύο από αυτές είσαστε καλυμμένοι για αυτή τη συνταγή. Είστε έτοιμοι για τον μαγικό κόσμο της ψωμιού.
Στην περίπτωση που θα χρησιμοποιήσετε φόρμες για κέικ, θα χρειαστεί να χωρίσετε τη ζύμη στα δύο και να μειώσετε και το χρόνο ψησίματος καθώς ο όγκος της ζύμης σε κάθε σκεύος θα είναι μικρότερος. Στο τελικό στάδιο του ψησίματος (θα το δείτε καλύτερα στις βήμα-βήμα οδηγίες) θα υπολογίσετε 10-20 λεπτά λιγότερο χρόνο. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, θα ξέρετε ότι το ψωμί είναι έτοιμο, όταν το αναποδογυρίσετε σε μια σχάρα και το χτυπήσετε με το δάχτυλό σας (όπως χτυπάτε μια πόρτα). Ο ήχος θα πρέπει να είναι «κούφιος» και η κάτω επιφάνεια να μην είναι ελαστική. Αν ναι, τότε το ψωμάκι είναι έτοιμο.
Αν διαλέξετε να ψήσετε το ψωμί σε φόρμες για κέικ, έχετε υπόψη σας κάτι αρκετά σημαντικό. Θυμάστε που αναφέραμε πιο πάνω τη σημασία της υγρασίας;
Επειδή λοιπόν οι φόρμες δεν έχουν καπάκι μαζί με τις φόρμες για κέικ θα χρειαστείτε ένα ακόμα σκεύος μέσα στο φούρνο (πχ ταψάκι) το οποίο θα έχει λίγο νερό. Ο λόγος είναι ότι με αυτό τον τρόπο δημιουργούμε μέσα στο φούρνο την απαραίτητη υγρασία για να ψηθεί το ψωμί μας σωστά και βοηθάμε να σχηματιστεί αυτή η υπέροχη «κρατσανιστή» κόρα που όλοι αγαπάμε!
Χρησιμοποιώντας αλεύρι ολικής
Το αλεύρι ολικής άλεσης το προτιμήσαμε εξαρχής γιατί δίνει στο ψωμί μια πιο γεμάτη και πλούσια γεύση. Το δοκιμάσαμε σε αρκετές εκδοχές. Καταλήξαμε όμως ότι η γεύση που είχε το ψωμί με 100% αλεύρι ολικής είναι πολύ έντονη και προτιμήσαμε να το μειώσουμε στο 50%. Έτσι το μείγμα αλεύρι ολικής άλεσης, μαζί με αλεύρι για όλες τις χρήσεις και μαζί με σκληρό αλεύρι, μας έδωσε τη γεύση και την υφή που θέλαμε.
Αυτό το ψωμί ταιριάζει απίστευτα με χωριάτικη σαλάτα, με ορεκτικά όπως τυροσαλάτα, ταραμοσαλάτα, τζατζίκι και λαδερά όπως το μπριάμ!
Είναι ένα ψωμί που πρέπει οπωσδήποτε να το μοιραστείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Δεν θα το πιστεύουν ότι είναι σπιτικό!
Η ζύμη
Η ζύμη του ψωμιού είναι υγρή και κολλώδης. Για να έχετε ένα νόστιμο ψωμί (ψίχα και κόρα) θα πρέπει η ζύμη να είναι καλά ενυδατωμένη. Μην ανησυχήσετε λοιπόν αν τα δάχτυλά σας κολλάνε ελαφρά μέσα στη ζύμη όσο τη δουλεύετε. Είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Για αυτό το λόγο θα χρειαστεί να αλευρώστε την επιφάνεια του πάγκου σας όταν θα αδειάσετε τη ζύμη από το μπολ μετά το πρώτο στάδιο ζύμωσης. Κατόπιν διπλώνετε ζύμη στον ευατό της, τραβώντας της άκρες και διπλώνοντάς τες στην πάνω επιφάνεια (δλδ διπλώνουμε της ζύμη στον εαυτό της τραβώντας τις άκρες). Σε αυτή τη φάση ΜΗΝ προσθέσετε επιπλέον αλεύρι. Πιστέψτε μας, όσο και να θέλετε, δεν πρέπει να το κάνετε.
Αν το κάνετε, θα κάνετε τη ζύμη σας σφιχτή και το ψωμί θα είναι εντελώς στεγνό και θα θρυμματίζεται.
Την πρώτη φορά ίσως σας φανεί περίεργο να δουλεύετε με τέτοια υγρή ζύμη. Μετά από μερικές δοκιμές θα το κάνετε όμως τόσο εύκολα σαν να το κάνατε από πάντα. Σιγά σιγά «θα του πάρετε τον αέρα». Εξάλλου δεν χρειάζεται πάνω από 4-5 διπλώματα η ζύμη πριν της δώσετε το σχήμα του καρβελιού και την τοποθετήσετε πίσω στο μπολ για ένα δεύτερο στάδιο ζύμωσης. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος, απλά χειρίζεστε τη ζύμη για λιγότερο από 1 λεπτό και την επιστρέφετε στο λαδωμένο μπολ όσο περιμένετε να ζεσταθεί ο φούρνος. Θέλει αυτοπεποίθηση και σιγουριά! Είναι απλά μια ζύμη, μην τη φοβηθείτε!
Ένα σπιτικό ψωμί
Πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε αυτή τη συνταγή· δεν είναι μόνο ότι φτιάχνεις το ψωμί. Είναι η όλη διαδικασία του να φτιάχνεις κάτι με τα χέρια σου, με απλά υλικά. Είναι μια πολύ δημιουργική και μαγική εμπειρία. Και στο τέλος που θα έχετε το ψωμάκι σας ψημένο, έτοιμο μπροστά σας, θα νιώθετε ότι έχετε κατακτήσει τον κόσμο. Εμείς έτσι αισθανθήκαμε και δεν σας κρύβουμε ότι ακόμα το παθαίνουμε. Το κοιτάμε μαγεμένοι, απολαμβάνουμε το άρωμά του, χαζογελάμε! Είναι μια εμπειρία που θέλουμε πολύ να τη ζήσετε και εσείς.
Και φυσικά δε χρειάζεται να αναφέρουμε για τη μυρωδιά του ψωμιού κατά τη διάρκεια του ψησίματος… Αυτή η μυρωδιά απλά ΔΕΝ υπάρχει! Με το ζόρι θα κρατηθείτε να μην το κόψετε αμέσως μόλις το βγάλετε από το φούρνο. Είναι δύσκολο αλλά μην το κάνετε. Θα πρέπει να του δώστε χρόνο να κρυώσει και να έρθει σε θερμοκρασία δωματίου, για να μπορείτε να το απολαύσετε.
Και κακά τα ψέματα… Θα είναι το ψωμί ΣΑΣ! Φτιαγμένο από τα χεράκια σας. Μια υπερηφάνεια θα την αισθανθείτε. Το καλύτερο είναι ότι η οικογένειά σας θα το λατρέψει τόσο που ίσως τελικά γίνει οικογενειακή παράδοση.
Ξέρουμε ότι είναι μια χρονοβόρα συνταγή. Αλλά μόνο αυτό χρειάζεται: χρόνο! Αλλά όχι το δικό σας χρόνο. Αν το καλοσκεφτείτε ο δικός σας χρόνος και η ενασχόλησή σας σε αυτή τη συνταγή είναι στο ελάχιστο. Γιατί; Διότι όλη τη δουλειά την κάνει η μαγιά για εσάς (κατά τη διαδικασία της ζύμωσης). Και η μαγιά τα καταφέρνει κάθε φορά να σας βγάλει ασπροπρόσωπους! Είναι ένα σκληρά εργαζόμενο υλικό με άριστα παραγωγικά αποτελέσματα.
Με τα παραπάνω στο μυαλό, κάντε εικόνα το παρακάτω… Είναι Σάββατο πρωί και μόλις βάλατε τη γάστρα ή τις φόρμες σας στο φούρνο. Η μυρωδιά του ψωμιού που ψήνεται γεμίζει το σπίτι. Το ψωμί είναι έτοιμο ακριβώς στην ώρα του δεκατιανού. Γεμίζετε μια κούπα με ζεστό καφέ για εσάς και ένα ποτήρι γάλα για τα παιδιά. Κόβετε φέτες φρεσκοψήμενου σπιτικού ψωμιού και τις απολαμβάνετε με φρέσκο βούτυρο και μαρμελάδα. Δεν είναι μαγεία;
Είστε έτοιμοι για το πρώτο δικό σας χειροποίητο καρβέλι; Πάμε μαζί να δούμε πως θα το φτιάξουμε…
(για περίπου 1 ½ κιλό καρβέλι ψωμί)
- 270 γρ. (2 φλιτζ.) αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 140 γρ. (1 φλιτζ.) σκληρό αλεύρι (ή κίτρινο)
- 435 γρ. (3 φλιτζ.) αλεύρι ολικής άλεσης
- 2 κ.γ. αλάτι
- 1/2 κ.γ. ξερή μαγιά
- 1 κ.γ. καστανή ζάχαρη
- 2 κ.σ. ελαιόλαδο
- 600 ml (2 ½ φλιτζ.) νερό βρύσης *
* Η θερμοκρασία του νερού που θα προσθέσετε για να φτιάξετε τη ζύμη εξαρτάται από τη θερμοκρασία του δωματίου και του καιρού.
Για παράδειγμα: Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η θερμοκρασία είναι υψηλή, έτσι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το νερό της βρύσης για τη ζύμη ή νερό σε θερμοκρασία δωματίου. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, του χειμώνα και της άνοιξης το νερό που θα προσθέσετε θα πρέπει να είναι ελαφρά χλιαρό για να βοηθήσετε τη μαγιά να ενεργοποιηθεί. Προσοχή! Όχι ζεστό, απλά χλιαρό. Να μπορείτε να το αντέξετε άνετα αν το ακουμπήσετε.
Προετοιμασία της ζύμης:
Σε ένα μεγάλο μπολ ή λεκανίτσα, προσθέτουμε όλα τα αλεύρια και τα ανακατεύουμε μια ξύλινη κουτάλα (εικ.1). Χρησιμοποιούμε ξύλινη κουτάλα για να ανακατέψουμε όλα τα υλικά μαζί καθώς πιστεύουμε ότι είναι πιο πρακτικό. Θα τη χρησιμοποιήσουμε ξανά και σε παρακάτω βήματα. Ακολουθώντας την παρακάτω σειρά προσθέτουμε στο μπολ: Τη ζάχαρη και τη μαγιά. Στην απέναντι πλευρά του μπολ προσθέτουμε το αλάτι και κατόπιν το λάδι (εικ.2).
Προσθέτουμε τη μισή ποσότητα νερού (εικ.3) και με το χερούλι της ξύλινης κουτάλας, αρχίζουμε να ανακατεύουμε καλά όλα τα υλικά ώστε να βραχούν από το νερό (εικ.4).
Στη συνέχεια προσθέτουμε και το υπόλοιπο νερό σιγά σιγά (εικ.5) συνεχίζοντας το ανακάτεμα των υλικών μέχρι να απορροφήσουν όλο το νερό και μια υγρή ζύμη να δημιουργηθεί (εικ.6). Προσοχή: Μην προσθέσετε επιπλέον αλεύρι!
Καλύπτουμε το μπολ με μεμβράνη (εικ.7) και μια σκούρα πετσέτα (εικ.8). Αυτό θα βοηθήσει στη ζύμωση της ζύμης. Αφήνουμε τη ζύμη σε σκοτεινό μέρος, σε θερμοκρασία δωματίου να φουσκώσει για 12-18 ώρες.
2ο στάδιο φουσκώματος & ψήσιμο ψωμιού:
Μετά, από τουλάχιστον δώδεκα ώρες η ζύμη μας θα έχει διπλασιαστεί, θα είναι αφράτη και με φουσκάλες στην επιφάνεια. Αφαιρούμε τη μεμβράνη και την πετσέτα. Τη μεμβράνη την κρατάμε γιατί θα τη χρειαστούμε και για το δεύτερο φούσκωμα.
Αλευρώνουμε καλά μια καθαρή επιφάνεια στον πάγκο της κουζίνας μας και ρίχνουμε τη ζύμη μας (εικ.9). Μια πλαστική σπάτουλα ή οποιαδήποτε σπάτουλα θα είναι αρκετά χρήσιμη σε αυτή τη φάση. Χρησιμοποιώντας μια σπάτουλα ή τα χέρια μας (αφού τα έχουμε πρώτα αλευρώσει καλά) διπλώνουμε τη ζύμη (εικ.10 – εικ.11) σε ορθογώνιο σχήμα σαν «φάκελο». Παίρνουμε κάθε μία από τις τέσσερις «άκρες» και τεντώνοντας ελαφρά τις διπλώνουμε πάνω στη ζύμη.
Στη συνέχεια με γρήγορες κυκλικές κινήσεις (και πάντα με τη βοήθεια της σπάτουλας ή του χεριού μας) σηκώνουμε ελαφρά και γυρνάμε τη ζύμη κυκλικά δημιουργώντας ένα καρβέλι (εικ.12).
Λαδώνουμε την εσωτερική επιφάνεια του μπολ με 1 κ.σ. ελαιόλαδο (εικ.13) και επιστρέφουμε τη ζύμη στο μπολ. Καλύπτουμε με τη μεμβράνη και με την πετσέτα (εικ.14-εικ.15). Αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει μια τελευταία φορά για 30 λεπτά.
Παράλληλα προθερμαίνουμε το φούρνο στους 300°C (στον αέρα) βάζουμε τη γάστρα (ή τις φόρμες του κέικ και ένα ταψάκι με νερό) στο φούρνο (εικ.16).
Μετά τα 30 λεπτά, προσεκτικά, χρησιμοποιώντας πάντα γάντια για το ψήσιμο, αφαιρούμε τη γάστρα από το φούρνο (ή τις φόρμες του κέικ) και την τοποθετούμε σε φελλό ή ψάθινα πατάκια γιατί θα ζεματάει. Βγάζουμε το καπάκι της γάστρας και πασπαλίζουμε το εσωτερικό με μια χούφτα περίπου αλεύρι (εικ.17). Κλείνουμε στο μεταξύ όσο κάνουμε αυτά την πόρτα του φούρνου για να μη φεύγει η ζέστη.
Με τη βοήθεια μιας σπάτουλας αδειάζουμε τη ζύμη στη γάστρα (εικ.18), ξαναβάζουμε το καπάκι και τη βάζουμε στο φούρνο (Αν χρησιμοποιήσαμε φόρμες του κέικ, τότε μοιράζουμε τη ζύμη στα 2 με μια σπάτουλα, αλευρώνουμε την επιφάνεια των φορμών και βάζουμε κάθε μισό σε μία φόρμα).
Χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 250°C (στον αέρα) και βάζουμε το χρονόμετρο στα 10 λεπτά. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης είναι που φουσκώνει το ψωμί μας.
Στη συνέχεια χαμηλώνουμε στους 220°C και ψήνουμε για άλλα 20 λεπτά. Στη φάση αυτή σχηματίζεται η τραγανή κόρα.
Ακολούθως, αφαιρούμε τη γάστρα από το φούρνο και την ξεσκεπάζουμε (εικ.19). Τη βάζουμε και πάλι στο φούρνο χωρίς το καπάκι της (Αν χρησιμοποιούμε φόρμες του κέικ φυσικά δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι).
Χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 180°C και συνεχίζουμε το ψήσιμο για 40 λεπτά (Αν ψήνουμε σε φόρμες του κέικ, τότε θα χρειαστούμε μόνο 15-20 λεπτά, καθώς η ζύμη είναι λιγότερη σε κάθε σκεύος.)
Αφαιρούμε τη γάστρα από το φούρνο και αδειάζουμε το καρβέλι πάνω σε μία σχάρα (εικ.20), αναποδογυρισμένο. Χτυπάμε ελαφρά με το χέρι μας στο κέντρο στο κάτω μέρος. Αν ο ήχος είναι κούφιος και η επιφάνεια δεν είναι ελαστική, τότε το ψωμί μας είναι έτοιμο. Αν όχι, ψήνουμε για 10 περίπου ακόμα λεπτά.
Αφήνουμε το καρβέλι να κρυώσει (εικ.21) για τουλάχιστον μία ώρα, πριν το κόψουμε.
Ήρθε η ώρα να απολαύσουμε το σπιτικό ψωμάκι ολικής άλεσης με λίγο βούτυρο ή λίγο καλό ελαιόλαδο, ανακατεμένο με σκόρδο, μπαλσάμικο, ρίγανη και θυμάρι. Καλή Όρεξη!
1. Ακολουθήστε τις οδηγίες με ακρίβεια. Προσθέτοντας έστω και λίγο περισσότερο από οποιοδήποτε αλεύρι, θα κάνει τη ζύμη σας σφιχτή. Αν αυτό σας συμβεί, τότε προσθέστε λίγο νερό (με κουταλάκι του γλυκού) και ανακατέψτε ξανά μέχρι η ζύμη σας να γίνει υγρή. Οι μετρήσεις αυτές που σας έχουμε δώσει, ισχύουν για τα περισσότερα είδη αλευριού, αλλά εξαρτάται πάντα και από τη μάρκα που θα χρησιμοποιήσετε. Ίσως χρειαστεί να προσαρμόσετε την ποσότητα του νερού.
2. Θα χρειαστεί να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, όταν χρησιμοποιείτε γάστρα (ειδικά αυτές από μαντέμι) ή οποιοδήποτε σκεύος επιλέξετε για να ψήσετε το ψωμί σας. Οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές και υπάρχει κίνδυνος εγκαύματος. Για αυτό πάντα να χρησιμοποιείτε γάντια για το φούρνο και να ακουμπάτε το σκεύος σε επιφάνειες που δεν καίγονται.
3. Αν δεν έχετε μαντεμένια γάστρα ή κάποιο άλλο σκεύος με καπάκι, τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μεταλλικές φόρμες για κέικ. Όχι όμως αυτές της μιας χρήσης.
4. Αν επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε φόρμες για κέικ τότε το δεύτερο φούσκωμα μπορεί να γίνει μέσα στις φόρμες. Σε αυτή την περίπτωση θα λαδώσετε ελαφρά και θα αλευρώσετε τις εσωτερικές επιφάνειες των φορμών πριν τοποθετήσετε τη ζύμη μέσα. Για να τα ψήσετε σωστά πριν βάλετε τις φόρμες σας στο φούρνο, θα τοποθετήσετε ένα ταψάκι με νερό να ζεσταίνεται, για να κρατήσετε τον αέρα μέσα στο φούρνο υγρό. Μόλις ζεσταθεί ο φούρνος σας, θα τοποθετήσετε και τις φόρμες για κέικ απευθείας στη μεσαία σχάρα.
5. Μην ανοίξετε την πόρτα του φούρνου κατά τη διάρκεια του ψησίματος παρά μόνο για να βγάλετε και να βάλετε το σκεύος (ή σκεύη), όπως αναφέρουν οι οδηγίες. Σιγουρευτείτε ότι όταν θα βγάλετε το σκεύος από το φούρνο για να βγάλετε το καπάκι, μόλις το ακουμπήσετε, θα κλείσετε την πόρτα του φούρνου, ώστε να είναι κλειστή κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.
Επίσης, αν ανοιγοκλείνετε την πόρτα κατά τη διάρκεια του ψησίματος τότε ο φούρνος δεν θα έχει ποτέ τη σωστή θερμοκρασία και το ψωμί σας δεν θα ψηθεί σωστά και δεν θα φουσκώσει όπως πρέπει.
6. Το ψωμί μπορεί να διατηρηθεί μέχρι και 3 μέρες σε δροσερό και ξηρό περιβάλλον. Αφού κρυώσει αποθηκεύστε το μέσα σε πλαστική (κατά προτίμηση) σακούλα που κλείνει καλά. Μπορείτε επίσης να το καταψύξετε για μελλοντική χρήση (μέχρι και 2 μήνες). Επίσης μπορείτε να το κόψετε σε φέτες και να τις καταψύξετε σε σακουλάκια που κλείνουν καλά. Σε καμία περίπτωση μην το βάλετε στο ψυγείο (στη συντήρηση), γιατί θα ξεραθεί.
7. Αν δεν έχετε ειδική πλαστική σπάτουλα για ζύμη, τότε χρησιμοποιείστε τα χέρια σας. Απλά σιγουρευτείτε ότι είναι καλά αλευρωμένα και οι κινήσεις που θα κάνετε, ειδικά στο στάδιο του διπλώματος, θα είναι γρήγορες και αποφασιστικές. Η ζύμη είναι αρκετά υγρή και θα κολλάει στα χέρια σας.
8. Μην ξεχνάτε να ρίχνετε λίγο αλεύρι ή ψιλό σιμιγδάλι στην επιφάνεια του σκεύους που θα χρησιμοποιήσετε πριν βάλετε τη ζύμη σας στο φούρνο. Αυτό θα βοηθήσει το ψωμί σας να μην κολλήσει στο σκεύος.
9. Μπορείτε το δεύτερο φούσκωμα να το κάνετε μέσα στο μπολ αφού πρώτα έχετε τοποθετήσει μέσα του αντικολλητικό χαρτί (λαδόκολα). Αυτό θα κάνει πιο εύκολη τη μεταφορά της ζύμης από το μπολ στο σκεύος ψησίματος. Σε αυτή την περίπτωση ψήνουμε ως έχει τη ζύμη, μαζί με το αντικολλητικό χαρτί (αρκεί να είναι καλής ποιότητας!).
10. Η βινεγκρέτ που βλέπετε σε μια από τις φωτογραφίες είναι ένα πολύ εύκολο και γρήγορο ορεκτικό για να απολαύσετε το σπιτικό ψωμί σας. Σε ένα μικρό μπολάκι βάζουμε 2 κ.σ. ελαιόλαδο, 2 μέτριες σκελίδες σκόρδο σε λεπτές φέτες, μερικές σταγόνες ξύδι μπαλσάμικο, λίγες νιφάδες μπούκοβο, ρίγανη και θυμάρι.
Print it!
Send it!